وضعیت پیوند کبد در کشور/مقایسه هزینه ها در ایران و آمریکا

با توجه به اینکه یکی از برنامه های عملیاتی هیات امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران، ایجاد زمینه معالجه همه بیماران در داخل کشور است، از همین رو در سال ۱۳۹۵ از ۷۹۰ مورد عمل پیوند کبد حمایت مالی و تجهیزاتی به عمل آورده است.

بر اساس اعلام روابط عمومی هیات امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران، در حال حاضر سالانه حدود ۲۱ هزار پیوند کبد در ۲۰۰ مرکز در سراسر دنیا انجام می شود. اکثر بیماران دریافت کننده پیوند کبد به یک زندگی کاملا مولد باز خواهند گشت، حتی زنان جوانِ مورد پیوند امکان بارداری و داشتن فرزند بعد از پیوند را خواهند داشت.

نخستین عمل پیوند کبد در ایران و خاورمیانه، در اردیبهشت ۱۳۷۳ در بیمارستان نمازی شیراز، توسط دکتر سید علی ملک حسینی و همکاران انجام گردید. این پیوند از یک اهدا کننده مرگ مغزی در تهران صورت گرفت و عضو پیوندی پس از برداشت به شیراز منتقل شد. از آن سال تاپایان سال ۱۳۹۵، تعداد ۴۶۸۱ مورد پیوند کبد در مراکز پیوند کشور انجام شده است.

نخستین عمل پیوند کبد از دهنده زنده در سال ۱۹۸۸ توسط دکتر کریستف برولسچ در مرکز پزشکی دانشگاه شیکاگو انجام شد. در این نوع عمل، ۵۵ تا ۷۰ درصد از لوب راست کبد از اهدا کننده زنده دریافت می شود. عمل پیوند از دهنده زنده، عمل دشواری بوده که تا ۱۰ درصد با عوارضی همچون خونریزی، عفونت، نشت صفراوی، رد پیوند و... همراه خواهد بود.

هزینه پیوند کبد در ایالات متحده آمریکا ۵۷۷ هزار دلار (حدود ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان) تخمین زده می شود. این درحالی است که در ایران، با حمایت های وزارت بهداشت و هیات امنا، این عمل با هزینه ای به مراتب کمتر انجام می شود. در کشورهای منطقه نظیر ترکیه هزینه انجام این عمل حدود ۱۰۰ هزار دلار (حدود ۳۸۰ میلیون تومان) و در هند حدود ۵۰ هزار دلار (حدود ۱۹۰ میلیون تومان) گزارش شده است.

بر اساس مصوبه جلسه ۲۰ اسفند ۱۳۸۷ هیات امنا در خصوص حمایت از بیماران پیوند کبد، مبلغ ۶ میلیون تومان از هزینه های هتلینگ و درمان های بیمارستانی هر مورد عمل پیوند کبد را تقبل نموده و به ازای هر مورد عمل پیوند کبد، ۲ میلیون تومان حمایت تجهیزاتی (شامل محلول های نگهدارنده بافت پیوندی، کیسه های نگهدارنده بافت پیوندی (ارگان بگ)، درن های مکنده، در اختیار مراکز پیوند قرار می دهد. مساعدت های هیئت امنا موجب افزایش تعداد مراکز انجام پیوند کبد از تنها مرکز موجود در کشور (بیمارستان نمازی شیراز) به ۶ مرکز، شده است.

آمار اعمال پیوند کبد انجام شده بین سال های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۵ در جدول و نمودار زیر ارائه شده است:

سه مرکز انجام دهنده بیشترین میزان پیوند کبد در سال ۱۳۹۵

۱- بیمارستان نمازی شیراز

۲- بیمارستان امام خمینی (ره) تهران

۳- بیمارستان منتصریه مشهد

در مطالعه انجام شده درخصوص نتایج ۶ ساله پیوند کبد در مرکز پیوند اعضای شیراز (از اول دی ۱۳۸۰ تا پایان خرداد ۱۳۸۷) میزان بقای یک ساله و ۶ ماهه بیماران به ترتیب ۸۴ درصد و ۸۲ درصد گزارش شده که قابل مقایسه با میزان بقای بیماران گزارش شده در مطالعات اروپایی و آمریکایی است. در این مطالعه، بررسی توزیع سنی زنان و مردان پیوند شده نشان داد که بیشتر بیماران در هر دو جنس در گروه سنی ۲۱ تا ۴۰ سال قرار داشتند. شایع ترین علل نارسایی کبد در بیماران پیوند شده در این مطالعه، هپاتیت های ویروسی، هپاتیت های خود ایمنی و هپاتیت های کریپتوژنیک بودند.

شایع ترین بیماری های منجر به نارسایی مزمن کبدی و نیازمند به انجام عمل پیوند کبد در مراحل انتهایی بیماری عبارتند از:

الف - هپاتیت مزمن همراه با سیروز

ب - سیروز صفراوی اولیه

ج - کلانژیت اسکلروزان

د - آترزی صفراوی

ه - الکلیسم

و - بیماری ویلسون

ز - هموکروماتوز

ح - کمبود آلفا - یک آنتی تریپسین

منبع: خبرگزاری مهر