راهکارهای افزایش قدرت ذهن در شب امتحان

یکی از حساس ترین و مهم ترین بخش های مغز انسان حافظه است که کلیدی ترین نقش را در زندگی افراد دارد.

بسیاری از مواد غذایی که به صورت روزانه مصرف می شوند موجب افزایش قوای حافظه انسان می شوند. پژوهشگران و متخصصین باور دارند که مصرف این مواد غذایی تا حد بسیار زیادی کمک می کنند سطح یادگیری افراد افزایش یابد .

شما در هر شغل ، سمت و کاری که هستید و حتی اگر در حال تحصیل هم نباشید بازهم به نکات مهم قبل از آزمون نیاز پیدا میکنید .

به طور مثال امکان دارد روزی مجبور شوید آزمون استخدامی ، آزمون دکترا ، آزمون آیین نامه ، یا کنکور کارشناسی دهید.

در هر سن و شرایطی که باشید حتما روزی فرا می رسد که شما را در معرض آزمون و امتحان قرار دهند و آن موقع است که شما متوجه می شوید قدرت ذهن و حافظاتان چقدر است و چقدر به مواد غذایی مغذی نیاز دارد.

احتمالاً اغلب دانشجویانی که در زمان امتحانات به سر می برند و مشغول حل تمرین و مطالعه منابع امتحانی خود هستند و چه دانش آموزان و دانشجویانی که برای مطالعه ، سیستم خوابشان را به هم زده اند ، هیچ یک از برنامه غذایی مناسبی در این ایام برخوردار نباشند و آن طور که باید به تغذیه خود اهمیت ندهند.

در بررسی هایی که انجام شد مشخص شد که نبود برنامه مطالعاتی منسجم در طول ترم ، عدم آگاهی از شیوه صحیح مطالعه در زمان امتحانات و نداشتن تغذیه مناسب سه دلیل مهم و اساسی هستند که توجه به آنها موجب افزایش کیفیت امتحانات و بهبود نتایج حاصل می شود.

وجود یک برنامه غذایی سالم یکی از تاثیرگذارترین عوامل در این ایام خواهد بود و بهتر است برای بهبود نتایج عملکردمان از توصیه های طب سنتی بهره مند شویم . استفاده ازتوصیه های طب سنتی کمتر از داروهای شیمیایی که اغلب دانشجویان در این زمان مصرف میکنند دارای عوارض جانبی است. اما دانشجویان کمتر از آن استفاده می کنند.

دکتر وحید تفضلی، دکترای تخصصی طب سنتی و استاد دانشگاه علوم پزشکی شیراز در گفت‌و‌گو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، در خصوص طب سنتی و توصیه های آن برای دانشجویان در شب امتحان می گوید : سلامتی بدنی ، نشاط و توانایی ذهنی مسایل مهمی هستند که تا حدود زیادی بر عملکرد افراد سر جلسه امتحان تاثیرگذار است.

طب سنتی برای این عوامل توصیه های مفیدی دارد. وی عنوان کرد مهم ترین عاملی که دانشجویان برای رسیدن به نتایج مطلوب باید رعایت کنند تقویت قدرت ذهن است و تقویت مغز و حافظه سبب میشود قدرت تمرکز و استدلال افزایش یابد . همچنین موجب بالا رفتن توانایی حافظه و محاسبه می شود که برای رسیدن به نتایج مطلوب ضروری است.

خوراکی های زیادی وجود دارد که موجب افزایش قدرت ذهن و حافظه می شود که مصرفشان توصیه می شود از جمله کشمش ، نخودچی ، انجیر و گردو ، زرده تخم مرغ عسلی ، شله زرد و فالوده سیب. این خوراکی ها موجب تقویت دستگاه گوارش نیز می شوند و برای افرادی که کمی بدغذا هستند می تواند به عنوان یک میان وعده تلقی شود. مساله مهمی که باید رعایت شود این است که نباید در مصرف این مواد غذایی زیاده روی شود.

دکتر تفضلی اشاره کرد با توجه به کتاب تغذیه در طب اسلامی ، "بادام" مهم ترین ماده غذایی است که موجب تقویت قدرت ذهن می شود و بیان کرد که مواد معدنی زیادی من جمله آهن و کلسیم و فسفر در بادام وجود دارد.

بادام طبعی گرم دارد و اغلب افراد با مزاج های مختلف می توانند مصرف کنند. همچنین از بادام می توان نوشیدنی های خوشمزه و مختلفی تهیه کرد. یکی از این نوشیدنی ها شیربادام است که به شکل زیر تهیه می شود:

15 عدد بادام خام ، 3 قاشق غذاخوری شکر و یا عسل ، 3 استکان آب سرد.

در ابتدا باید پوست بادام ها را جدا کنیم. برای راحت تر جدا کردن پوست بادام ها ابتدا برای چند دقیقه آن ها را در آب جوش ریخته و بعد از آن به سرعت در آب سرد قرار می دهیم. با این کار به راحتی پوست ها جدا می شوند . پس از آن بادام ها را همراه با آب سرد و عسل و یا شکر در مخلوط کن به صورت یکدست در می آوریم. سپس از صافی رد کرده تا به غلظت شیر برسد.

همچنین دانشجویان می توانند در فصل گرما برای به دست آوردن احساس بهتر از فالوده سیب استفاده کنند. طرز تهیه فالوده سیب بسیار راحت است . مواد لازم جهت تهیه آن : 4 عدد سیب ، عسل و یا شکر به میزان یک قاشق غذاخوری ، گلاب یا عرق بیدمشک نصف استکان و چند قطره دم کرده ی زعفران.

طرز تهیه آن به این صورت است : سیب ها را می شوییم و بعد از خرد کردن و تکه تکه کردن و یا در صورت تمایل رنده کردن آن با باقی مواد ترکیب میکنیم . سپس برای چند ساعت در یخچال نگهداری میکنیم تا به دمای مطلوب برسد. برخی از افراد از نوشیدنی های خیلی شیرین لذت نمیبرند بنابراین می توانند از اضافه کردن شکر یا عسل خودداری کنند.

این معجون خوشمزه حتی برای افراد گرم مزاج نیز بسیار مناسب است . این دکتر طب سنتی در ادامه افزود : دانشجویان و سایر افرادی که به دلیل محل سکونتشان امکان تهیه این دو خوراکی را ندارند می توانند به تنهایی مغز بادام و آب سیب استفاده کنند.

کشمش سیاه یا مویز نیز دو ماده مغذی دیگری هستند که برای افزایش و بالا بردن قوای حافظه و تمرکز بسیار توصیه شده است. مویز دو نوع باهسته و بی هسته دارد که در خشکبارفروشی ها موجود است. بهتر است این ماده مغذی را صبح ناشتا و روزانه بین 30 گرم معادل 21 عدد مصرف شود.

تحرک بدنی و ورزش مستمر و ملایم حتی به مدت 15 دقیقه در هنگام صبح یا عصر که دمای هوا مطلوب است موجب افزایش توان ذهنی می شود. وی افزود سلامتی بدنی و شادمانی و نشاط دو مسئله مهم و تاثیرگذار در فصول امتحانات است . همچنین اشاره کرد: برخی از دانشجویان به علت خستگی و ناراحتی بدنی قادر نیستند تا پایان دوره امتحانات دوام بیاورند و دچار ضعف عمومی می شوند که اصلی ترین دلیل آن عدم توجه به کیفیت تغذیه است. یکی دیگر از نوشیدنی هایی که در فصل گرما حرارت بدن را کاهش می دهد شربت گلاب سنتی است. طرز تهیه شربت گلاب طب سنتی و مواد لازم برای آن به شرح زیر است :

1 کیلو شکر ، 3 کیلو گلاب ، یک قاشق چایخوری سرخالی دم کرده زعفران.

گلاب و شکر را ترکیب میکنیم و روی حرارت قرار می دهیم .هنگامی که به نقطه جوش رسید زعفران ساییده شده یا چند قطره دم کرده زعفران را با گلاب مخلوط کرده و به آن اضافه میکنیم . ماده ی به دست آمده را به میزان دلخواه با آب مخلوط کرده و میل می کنید.

می توان در صورت تمایل تخم شربتی یا خاک شیر به این ترکیب اضافه کرد.

دکتر تفضلی افزود : برخی غذاها به علت چرب بودن باعث سنگینی معده می شوند و موجب کاش عملکرد بدن وقدرت ذهن می شوند. خوراکی هایی مانند ماکارونی چرب، جگر، سوسیس و کالباس ، پیتزا و آش رشته و ... . همچنین پرخوری نیز سبب ایجاد اختلال در عملکرد معده می شود و وضعیت سلامت معده را دچار مشکل می کند. برخی از مواد غذایی در عین حال که برای سلامت معده مفید هستند زیاده روی در آنها سبب سستی و خواب آلودگی می شود و بهتر است در وعده های شب کمتر استفاده شوند. همچنین مصرف مواد خوراکی ترش موجب کاهش عملکرد حافظه و ضعف بدنی می گردد. وی افزود یکی از شایع ترین مشکلات در بین افراد مخصوصا دانشجویان استرس و اضطراب است که مصرف بیش از حد چای پر رنگ ، انواع قهوه ، نسکافه و کاکائو سبب تشدید آن می شود. همچنین مصرف بی رویه نوشابه های انرژی زا نیز به دلیل مواد محرک موجود دارای تبعات مشابهی است.

مصرف برخی غذاها به صورت همزمان از قبیل ماهی و توت فرنگی، شیر و پیاز، شیر و توت، و شیر و ماهی موجب سوء هاضمه و فاسد شدن آن ها در معده می شود. همچنین این غذاهای زودهضم هرگز نباید بعد از غذاهای دیرهضم و سنگین خورده شوند. به طور مثال برخی از افراد عادت دارند بعد از غذاهای پرچرب شیرینی جات میخورند که این کار بسیار نادرست است.

مصرف بیش از حد کربوهیدرات ها می تواند موجب بروز نفخ شود. دانش آموزان و دانشجویان در شب های امتحان بهتر است از مصرف مواد غذایی مانند کلم ، تربچه ، سیر و پیاز و حبوبات خیسانده نشده خودداری کنند . چرا که مصرف آنها به رغم خواب کافی ، موجب بروز خواب آلودگی می شود.

دکتر رضا امانی ، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی قم در مطلبی بیان کرد که مصرف خوراکی هایی که حاوی کربوهیدرات به میزان زیاد هستند میتواند سبب بروز خواب آلودگی در افراد شود. کربوهیدرات ها شامل قند و ترکیباتی شبیه نشاسته ها هستند و منبع غذایی خوبی برای تامین انرژی بدن به حساب می آید ، به همین دلیل بسیاری از دانش آموزان و دانشجویان برای بالا بردن سطح انرژی خود حتی در وعده صبحانه نیز برنج مصرف می کنند.

دکتر امانی اشاره کرد : با توجه به اهمیت این مواد غذایی در تامین قند خون مفید بدن لیکن نباید در شب امتحان زیاد مصرف شوند زیرا کارایی مغز را کاهش می دهد . وعده ی صبحانه مهم ترین وعده غذایی است و می تواند 20 تا 25 درصد انرژی لازم درطول روز را تامین کند . بنابراین با توجه به برگزاری اکثر امتحانات در نوبت صبح اهمیت این وعده غذایی افزایش می یابد.

میزان مصرف کربوهیدرات ها بهتر است در وعده صبحانه به طور کامل حذف نشود بلکه کم شود و علاوه بر کربوهیدرات ، از مواد غذایی حاوی پروتئین مانند تخم مرغ آب پز و پنیر کم چرب استفاده کنند.

همچنین اداره بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت ، در متنی توصیه کرد هرگز وعده غذایی صبحانه خود را حذف نکنید .خصوصاً دانش آموزان و دانشجویان در وعده صبحانه خود می توانند از عسل به همراه کنجد استفاده کنند.

در کنار تخم مرغ آب پز ، پنیر کم چرب ، عسل و کنجد می توانید یک لیوان آب پرتغال نیز میل کنید . چرا که مصرف یک عدد پرتغال یا یک لیوان آب پرتغال تازه موجب افزایش عملکرد مغز و افزایش نشاط در طی روز می شود. همچنین نوشیدن چای و قهوه همراه با مقداری شکر یا قند موجب افزایش تمرکز می شود.

با توجه به این که همه امتحانات در نوبت صبح برگزار نمی شوند بازهم وعده ی غذایی صبحانه اهمیت زیادی برای دانش آموزان و دانشجویان دارد چرا که خوردن یک صبحانه خوب در کل روز اثراتش را نشان می دهد و بر عملکرد ما تاثیر میگذارد.

در مورد وعده نهار توصیه شده است که از خوردن غذاهای مملو از کربوهیدرات ها مانند برنج خودداری شود و از مصرف غذاهای سرخ کرده و پرحجم نیز قبل از امتحان پرهیز کنید. همچنین مصرف ماست و دوغ کار درستی نیست چرا که موجب خواب آلودگی می شود .

همواره 2 ساعت بعد از مصرف هر وعده غذایی تاثیر آن در بدن بروز می کند لذا بهتر است همیشه 2 ساعت قبل از امتحان وعده غذایی میل شود. در این میان نیز تا قبل از شروع امتحان می توان از میوه جات و بیسکوئیت و کاکائوی تلخ استفاده کرد.

شب امتحان چه غذایی بخوریم :

همچنین اداره بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت توصیه میکند دانشجویانی که مشغول آماده شدن برای آزمون هستند در این ایام برای داشتن خواب آرام هرشب قبل از خواب یک لیوان شیر گرم میل کنند و در این روزها از مصرف قهوه ، چای و یا نوشابه گازدار 7 ساعت قبل از خواب پرهیز کنند و در آخرین وعده غذایی روز خود از مواد غذایی مانند تخم مرغ ، گردو، شیر و لبنیات ، سویا و موز استفاده کنند. دانشمندان همواره بیان کرده اند که خواب کافی تاثیر مثبتی بر افزایش قدرت ذهنی و آموختن دارد.

مطالعات اخیر ثابت کرده است که داشتن یک خواب کوتاه چند دقیقه ای برای یادگیری هر مطلبی ، آن را در ذهن تثبیت می کند و سبب به خاطر سپردن آن می شود.

متاسفانه در سال های اخیر در بین جوانان استفاده از قرص های ضد خواب مانند ریتالین افزایش یافته است و آمار نگران کننده ای را به وجود آورده. دانشجویان و دانش آموزان باید توجه داشته باشند که کم کاری های مربوط به یک ترم تحصیلی در دو هفته جبران نمی شود. عده ای از دانشجویان در طول ترم اصلاً به کتاب و جزوات خود نگاه نکرده اند و با توسل به این قبیل قرص ها سلامتی خود را قربانی درس و امتحان می کنند. خواب مناسب و کافی بعد از تغذیه دومین عامل موثر سلامتی و بازدهی دانشجویان در امتحانات است.

روش درست درس خواندن این است که دانشجویان هیچ گاه خواب و خوراک را فدای امتحان نکنند. همچنین بهتر است دانشجویان دروس مطالعاتی را به چندین بخش مختلف تقسیم کنند و از هر بخش نت برداری کنند و برای مطالعه مجدد دروس از متن های نت برداری شده استفاده کنند. هر دانشجویی باید توانایی مدیریت هوشمندانه زمان را داشته باشد و برای مدت زمان استراحت و درس خواندن خود برنامه ریزی کند به طور مثال به ازاء هر نیم ساعت تا یک ساعت ، 10 دقیقه استراحت کند و در این مدت زمان نفس عمیق بکشد و از میان وعده های سالم استفاده کند . تماشای تلویزیون و گوش دادن به موسیقی و یا انجام بازی باعث می شود سوخت و ساز مغز افزایش یابد و مطالب به خوبی جذب نشوند.

همچنین چنانچه بعد از گذشت 24 ساعت از پس از مطالعه دوباره دروس مرور شوند ، تا بیشتر از 60 درصد مطالب در ذهن باقی می ماند. پژوهشگران موسسه Applied cognitive psychology طی تحقیقاتی به این نتیجه رسیده اند که گوش دادن به موسیقی در حین درس خواندن باعث می شود نتایج آزمون از کیفیت کمتری برخوردار باشد.

و در نهایت اینکه دانشجویان و دانش آموزان باید بدانند رعایت کردن برنامه غذایی مناسب در کنار شیوه ی صحیح مطالعه نه تنها در ایام امتحانات ، بلکه در تمام طول ترم ، برای دستیابی به نتیجه مطلوب بهتر است رعایت شود.