راهکارهای پیشگیری از بروز آرتروز زانو

دکتر امین مرادی در پنجمین کنگره بین المللی دو سالانه انجمن جراحی زانو، آرتروسکوپی و آسیب‌های ورزشی گفت: هدف اصلی این کنگره جراحان ارتوپدی، متخصصان پزشکی ورزشی و متخصصان مرتبط با پزشکی ورزشی از جمله متخصصان توانبخشی، فیزیوتراپیست‌ها و سایر کارکنان مرتبط پزشکی خواهند بود تا در زمینه جراحی زانو و آرتروسکوپی مفاصل و تمام جوانب آسیب‌های ورزشی، همچنین در زمینه روش‌های درمانی محافظه کارانه و تکنیک‌های جراحی و مداخلات درمانی با کمترین میزان تهاجمی، دانش خود را گسترش داده و مهارت‌های جراحی خود را ارتقا بخشند.

وی ادامه داد: میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به استئوآرتریت زانو مبتلا هستند که یکی از شایع‌ترین دلایل ناتوانی عضلانی اسکلتی محسوب می‌شود. مدیریت موفق استئوآرتریت زانو به شناخت نشانه‌های اولیه، تشخیص دقیق و درمان مناسب بستگی دارد.

مرادی خاطرنشان کرد: آرتروز زانو درحقیقت تخریب و فرسایش مزمن غضروف مفصلی زانو است. غضروف مفصلی روی استخوان‌های مفصل زانو (پشت کشک زانو، پایین استخوان ران و بالای استخوان درشت نی) را می‌پوشاند. این غضروف در زمان بروز آرتروز زانو دستخوش تغییراتی تدریجی می‌شود، خاصیت کشسانی خود را از دست می‌دهد، به مرور سخت و سفت می‌شود، ترک بر می‌دارد و حین انجام فعالیت یا در اثر ضربه راحت‌تر از پیش آسیب می‌بیند و فرسوده می‌شود. بنابراین چون استخوان‌ها نمی‌توانند به سهولت روی غضروف ناهموار حرکت کنند، استخوان تحریک شده و باعث زانو درد می‌شود.

مرادی بیان کرد: در صورتی که تخریب غضروف مفاصل که بافت زنده‌ای هستند، بیشتر از میزان بازسازی آن باشد، زانو دچار آرتروز شده و به صورت آبشاری تخریب صورت می‌گیرد. در صورتی که تخریب غضروف در مرحله اولیه باشد، امکان درمان آرتروز زانو وجود دارد، اما وقتی میزان تخریب بیشتر از حد باشد، آرتروز دیگر درمان ندارد و فقط باید پیشگیری کرد یا مانع از گسترش آن شد که حداقل فرد بتواند به زندگی روزمره خود ادامه دهد.

وی عنوان کرد: در مراحل اولیه آرتروز، حرکات ناگهانی و نادرست در مفصل زانو باعث بروز درد و تورم در زانو می‌شود که با داروهای ضد التهابی و یک دوره درمان غیر جراحی و فیزیوتراپی ۲ الی ۳ ماهه می‌توان مشکل را حل کرد. بیشتر مراجعات جوان‌ها به پزشک، بیماری کندرو مالاسی یا نرم شدگی و ساییدگی غضروف کشکک زانو است که با خم کردن زانو، صدای خش خش صدا از زانو شنیده می‌شود که پیش زمینه آرتروز است و با تغییر شیوه زندگی و ورزش مناسب و یا درست گرم کردن بدن و ... می‌توان این نوع مشکل زانو را برطرف کرد. فیزیوتراپی و آب درمانی زیر نظر پزشک متخصص نیز در این امر تاثیرگذار است.

عضو هیت مدیره انجمن حراحی زانو، آرتروسکوپی و آسیب‌های ورزشی در پاسخ به این پرسش که چه راهکاری برای پیشگیری از آرتروز زانو وجود دارد، افزود: برای پیشگیری از آرتروز زانو باید از خم کردن طولانی مدت زانو، بالا و پایین رفتن زیاد از پله مخصوصا پله بلندتر از حد استاندارد، بالا و پایین رفتن زیاد در مسیرهای دارای سراشیبی و به طور کلی هر حرکتی که در زانو فشار زیاد و درد ایجاد کند پرهیز کرد.

مرادی افزود: عضله چهار سر زانو که در حقیقت مثل بالشتک زانو است، باید تقویت شود تا نیرو ی کمتری وارد غضروف زانو شود و از وارد آمدن نیروهای ناگهانی به زانو خودداری شود. هر چند عضله چهار سر زانو تقویت شود، احتمال بروز آرتروز کمتر می‌شود.

این متخصص ارتوپدی اظهار کرد: انحراف پا پرانتزی به دلیل اینکه وزن بدن از وسط زانو رد نمی‌شود، در درازمدت ممکن است باعث ایجاد آرتروز در فرد شود. البته همه افراد دارای پای پرانتزی نیاز به درمان ندارند، مگر اینکه باعث ایجاد درد یا مشکل شود. در این صورت فرد باید به پزشک متخصص مراجعه کند تا درمان‌های لازم صورت گیرد.

بنابر اعلام روابط عمومی انجمن جراحی زانو، آرتروسکوپی و آسیب‌های ورزشی، وی درباره ارتباط چاقی با آرتروز زانو عنوان کرد: افزایش وزن با وارد آوردن نیروی زیاد به مفصل زانو موجب ایجاد آرتروز می‌شود که با کاهش مصرف مواد غذایی و ایجاد تحرک لازم و انجام ورزش‌های مناسب می‌توان به وزن ایده‌آل رسید.

وی عنوان کرد: متاسفانه تعداد کسانی که به مطب متخصص زانو مراجعه می‌کنند بیشتر شده است. شاید یکی از علل آن شیوه زندگی نامناسب باشد که موجب بالارفتن وزن و ضعف عضلات اطراف مفصل زانو و در نهایت باعث تخریب غضروف زانو می‌شود. اگر می‌خواهید از آرتروز پیشگیری کنید با شروع درد در ناحیه زانو حتما به متخصص مراجعه کنید، زیرا در مرحله ابتدایی می‌توان تا حدودی جلوی تخریب مفصل را گرفت و مشکل را برطرف کرد. همچنین درصورت احساس قفل شدن یا بی‌ثباتی در زانو و نیز وجود انحراف در اندام، به پزشک متخصص مراجعه کنید. در درازمدت انجام ورزش هوازی و شنا می‌تواند به درمان آرتروز کمک کند.

منبع: خبرگزاری ایسنا