امیدهای تازه درمان بیماری پروانه ای و زخم دیابت با پلاسما

محمدرضا خانی، عضو هیات علمی پژوهشکده لیزر و پلاسمای دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌وگو با ایسنا، از کاربرد فناوری پلاسما در حوزه پزشکی خبر داد و افزود: فناوری لیزر در سالیان اخیر در حالی کاربردهای زیادی در حوزه‌های پزشکی یافته است که چالش‌های مختلفی ایجاد کرده است.

وی در این باره توضیح داد: اگر در جراحی‌هایی مانند جوان‌سازی، لیزر به بافت پوست برخورد کند، احتمال جذب پالس‌های لیزر در غیر از نواحی که قرار است جراحی صورت گیرد، وجود دارد؛ از این رو است که در جوان‌سازی پوست اعلام می‌شود که در اطراف پلک امکان استفاده از لیزر نیست.

خانی با بیان اینکه از سال ۲۰۱۰ فناوری پلاسمای پزشکی در دنیا به صورت علمی آغاز شد، یادآور شد: از سال ۲۰۱۰ بحث استفاده از پلاسما در درمان سرطان، جوان‌سازی پوست، درمان انواع زخم‌ها و همچنین در حوزه دندانپزشکی مطرح شد، به گونه‌ای که مقالات محققان آمریکایی نشان می‌دهد این فناوری در از بین بردن سلول‌های سرطانی بسیار موثر است.

این محقق پژوهشکده لیزر و پلاسمای دانشگاه شهید بهشتی با تاکید بر اینکه ما از سال ۲۰۱۰ مطالعات خود را در این حوزه آغاز کردیم، گفت: از آنجایی که دانش فنی پلاسما در این پژوهشکده موجود بود، در سال ۲۰۱۰ حدود ۶ دانشجوی مهندسی پلاسما و فیزیک پلاسما در حوزه پلاسما مدیسین (پزشکی پلاسما) برای ساخت ابزارهای پلاسما در حوزه پزشکی پذیرش شدند.

خانی با بیان اینکه در این پژوهشکده از رژیم پلاسمای سرد (Cold Plasma) بهره بردیم، اظهار کرد: پلاسمای سرد ماده‌ای است که بدون هیچ آسیب حرارتی، می‌توانیم بافت را در معرض آن قرار دهیم. در این روش تابش پلاسما بر روی سطح بافت صورت می‌گیرد، به گونه‌ای که الکترون‌های پر انرژی آزاد می‌شوند و با استفاده از گاز به سمت پوست هدایت می‌شوند.

وی با اشاره به مزایای این روش، خاطر نشان کرد: این روش سطح پوست را پاکسازی می‌کند، به این معنی که اگر چربی بر روی پوست باشد، با بمباران الکترونی و تولید الکترون‌های اکسیژنی، اگر ساختارهای هیدروکربنی بر روی پوست باشد، با آنها واکنش می‌دهد و به صورت CO و CO2 از سطح پوست برداشته می‌شود.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی تولید رادیکال‌های NO در غلظت‌های پایین را از دیگر مزایای این روش نام برد و یادآور شد: تولید این رادیکال‌ها موجب ترمیم پوست بدون هیچ دردی می‌شود؛ چراکه موجب تولید فیبروپلاست و کلاژن خواهد شد. ضمن آنکه این روش موجب استریل کردن پوست خواهد شد؛ از این رو این روش برای درمان زخم‌های عفونی کاربرد دارد؛ چراکه در روش پلاسما از رشد و تکثیر میکروارگانیزم‌ها جلوگیری می‌کند.

این محقق از اجرای پایلوت دستگاه پلاسما مدیسین برای جوان‌سازی پوست در برخی از بیمارستان‌ها خبر داد و افزود: بر اساس مجوزهای کمیته اخلاقی که برای این دستگاه دریافت شد، پایلوت آن در مرکز تحقیقات پوست بیمارستان‌های "شهدای تجریش" برای درمان زخم‌های "پروانه‌ای" (EB) راه‌اندازی شد.

وی توضیح داد: بدن کودکان مبتلا به بیماری ژنتیکی EB دائما دچار زخم همراه با عفونت می‌شود و در صورت مزمن شدن این زخم‌ها منجر به بروز سرطان خواهد شد. این دسته از بیماران رشد نمی‌کنند و لثه‌ها و یا پوست آنها همواره زخم است و پانسمان‌های مورد استفاده برای این بیماران از خارج وارد می‌شود.

مجری طرح با تاکید بر اینکه پانسمان‌های مورد استفاده برای بیماران پروانه‌ای باید به گونه‌ای باشد که به پوست نچسبد، ادامه داد: ما با همکاری محققان مرکز تحقیقات پوست بیمارستان شهدای تجریش دستگاه "پلاسما تراپی" (پلاسما درم) ساخته شده را در این مرکز به بهره‌برداری رساندیم.

وی با اشاره به نتایج به دست آمده از این مطالعات، گفت: با مقایسه درمان با لیزر، مشاهده کردیم زخمی که ۱۶ سال بر بدن بیماری بوده است، با این روش بهبود یافته است

منبع: ایسنا